Главная » 2021 » Октябрь » 29 » Тыва дыл школа назыны четпээн уруглар системазында
10:40
Тыва дыл школа назыны четпээн уруглар системазында

Тыва Республиканын баштынын чарлыы-биле №11 2016 чылдын январь 18 те Ноябрьнын 1 «Тыва дыл» хуну болуп доктаадып тургустунган база Тыва Республиканын Чазаанын Доктаалы 2017 чылдын апрель 7 №152 «Тыва Республиканын «2017-2020 чылдарда тыва дылдын хогжулдези» деп куруне программазын бадылаар дугайында»  бадылаттынып унген.

       Дыл-чон бурузунун культуразынын национал демдээ болур. Ие торээн дылынга хундуткелдиг, хамаарылга – сайзырангай ниитилелдин чедиишкини, национал чоргааралынын демдээ болур.  Тыва Республиканын девискээринде чурттап чоруур чоннун дылы – «Тыва дыл» тыва чоннун нционал дылы  болур.

    2019- 2020 ооредилге чылында  Республикага «Тыва дыл чаштарга» деп, бир дугаар регионалдыг толевилелди школа назыны четпээн уруглар ооредир албан черлеринге киирген. Чаштарга торээн тыва дылын оорениринге ооредилгенин чангыс аай девискээрин тургузары-биле Тыва Республиканын Школа назыны четпээн уруглар ооредир албан черлеринге торээн (тыва) чугаа сайзырадырынын «Торээн Тывам» деп чижек программазын уругларнын хар назызынын аайы-биле тургускан.

  Ол болза назы-хар аайы-биле уругларга «Тыва дыл» деп номчугаштарны ундурген:

- 2-3 харлыг уругларга: «Кудерек», «Долаана», «Мээн ог-булем»;

- 3-4 харлыг уругларга: «Хоглуг уннер»;

- 4-5 харлыг уругларга: «Состер оюнну»;

- 5-6 харлыг уругларга: «Дыннаксанчыг тыва чугаа»;

- 6-7 харлыг уругларга» «Ужуктер таалыны», «Бомбурзек», «Улегер».

   «Тыва дыл - чаштарга» деп толевилелдин аайы-биле торээн (тыва) дылын билирин хыналда мониторингтерни  уруглар садтарында эрттирип турар.  Ниитизи-биле 1516 номчугаштар болгаш 1650 кичээлге ажыглаар чуруктарлыг кыдырааштар-биле кожууннун уруглар садтарын  кичээл эртирери-биле хандырган.

   2020-2021 ооредилге чылынын туннел мониторингизи-биле кожуунда ниити 20% уруглар  торээн (тыва) дылын билбес болуп турар.  Мониторингтин туннелинде ажы-толун торээн (тыва) дылынга ооредип алыр кузелдиг ог-булелернин ниити саны -902 (88,3%) болуп  илереттинген.

  Кожуунда 13 уруглар садтарында чангыс аай программаны кииргени-биле (92,3%) торээн (тыва) дылды неделяда 2 шакка - 968 уругларга ооредип турар.

   Кожуунда 2 уруглар садтарында «Гномик» Ильинка, №5 «Родничок» Сарыг-Септин тыва оглерни тиккеш, дерип, тургузуп алган, №1 «Теремок» Сарыг-Сеп, «Челээш» Кундустуг тыва дыл кабинеттерин дерип кылган болгаш арткан школа назыны четпээн уруглар ооредир албан черлеринде тыва дылды ооредип сайзырадырынга тыва дыл булуннарын дерип тургускан.

   Тыва дылды ооредип турар башкылар 74, олар шупту ажылын бедидери-биле Национал школа хогжудер институттун  курстарын идепкейлиг эртип ап турарлар. Оон ангыда тыва дыл кабинеттеринин материал-техниктиг баазазын быжыдары-биле «Тергиин тыва дыл кабинеди -2020» деп  республика чергелиг моорейге  Сарыг-Септин №5 «Родничок» аттыг уруглар сады киришкеш амгы шагнын дериг херекселдери-биле шанналын алырлар.

  Торээн тыва дылын оорениринин чугулазын ада-иелер билип, улуг сонуургал-биле башкыларны деткип, болуп турар моорейлерге ажы-толун киириштирип улуг улуг-хуузун киирип турарлар.

   2021 чылдын Ноябрь 1 де №5» Родничок» уруглар садынын башкылары Онлайн кичээл кылдыр «Тоолум менде-тывызыым дытта», «Тывызыксыг тыва-дылым» деп темага  садик башкыларынга арга-дуржулга солчуп коргузерлер.

Просмотров: 423 | Добавил: Dj_D@rk | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 0
avatar